دژ قهقهه در تپه سنگی به ارتفاع تقریبی  هزار متر از زمین‌های اطراف قرار داشته و اطراف آن را با حصار مستحکم و  غیر قابل نفوذ احداث کرده‌اند که با گذشت سالیان دراز هم اکنون نیز ورود به  آن تقریباً غیر ممکن بوده و فقط در شرایط جوی مناسب امکان‌پذیر است. 

دژ قهقهه در بخش ارشق، ما بین روستای گنچویه و قره آغاج کلان از توابع  مشکین‌شهر در استان اردبیل قرار دارد. این دژ به دلیل اینکه محل زندانی شدن  افراد سیاسی مهمی مانند شاهزادگان صفوی در زمان گذشته بوده‌ است، در تاریخ  شهرت بسیاری دارد. با مجله دلتا همراه باشید تا با این زندان مخوف آشنا شوید.

استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می‌رسد که در زمان بابک و  صفویه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است و سال‌ها به عنوان خزانه‌ سلطنتی  و مهم‌ترین زندان مورد استفاده قرار گرفته است و در زمان جنگ‌های ایرانی و  عثمانی، خزانه‌ شاهان صفوی در این قلعه نگهداری و حفاظت می‌شده است و  اهمیت آن از اواخر دوره‌ صفویه به تدریج کمتر شده و در دوره قاجاریه به  یک‌باره متروکه شده است.

قلعه‌ قهقهه، همچون سایر قلعه‌های ایران‌، دارای خصوصیات و ویژگی‌هایی  است که از بسیاری جنبه‌ها چون قرار گرفتن بر ارتفاع کوهی بلند، مصالح به  کار برده شده در ساخت‌ قلعه و مانند آن‌، مشابهت زیادی با قلعه‌های دیگر  دارد. مصالح ساختمانی آن عبارتند از سنگ‌های رسوبی به رنگ‌های کرم و آجری  با ملات گچ و آهک.

قلعه‌ قهقهه از ۳ حصار متداخل تشکیل شده و حصارها بر تعیین حدود قلعه  جهت تشکیل دیواره‌های سنگی کوه تاثیر گذاشته‌اند. هر حصار دارای دروازه است  و حصار اصلی آن دارای ۴ برج بوده و دروازه‌ آن از دو برج ۵ ضلعی با طاق  هلالی تشکیل شده. این حصار، بعد از دروازه‌، راهروی درازی به اتاق هلالی  دارد. تنها مسیر صعود به قلعه از مسیر شمال شرقی است که پس از حدود یک ساعت  پیمایش مسیر می‌توان به ورودی قلعه رسید.

شاه اسماعیل دوم، که یکی از شاهان صفوی بوده است، مهمترین زندانی قلعه  فوق است. وی مردی شجاع و جنگجو و شمشیرزنی بی‌دریغ بوده و به علت گردن  ندادن به فرامین پدر، دستگیر و در قلعه قهقهه به مدت ۱۹ سال و نیم زندانی  شد و تا مرگ پدر در زندان مخوف دوام آورد و سرانجام با گردش دوران پا به  قدرت گذاشت و بسیاری از کسان و خویشان را که در این مدت پادرمیانی نکرده  بودند، به قتل رساند.

قهقهه‌، احتمالا نام برخی از مکان‌های دیگری نیز بوده است‌، چنان که دهی  از دهستانی در میان ولایت حومه شهر مشهد نیز به همین نام است. در کتاب  تاریخ گیلان، از این قلعه به‌عنوان قلعه ماران یاد شده است‌. این قلعه را  کهن‌دژ (قلعه قدیمی) نیز گفته‌اند. قلعه قهقهه در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار  ملی ایران به ثبت رسید و به عنوان یکی از مقاصد گردشگری ایران مورد استقبال قرار گرفت.

پیشنهاد مطالعه: “مستحکم‌ترین دژ گیلان، قلعه هزارپله” را در مجله گردشگری دلتا بخوانید.

همچنین بخوانید:

کویر ورزنه، محل تلاقی زمین و آسمان 

چغازنبیل؛ پله پله تا ملاقات خدا 

چاهکوه، تنگه‌ای در دل قشم 

نایبند، ماسوله‌ای سرسبز در دل کویر 

قلعه هزار درب ایلام، از شگفت‌آورترین پادگان‌های دوره ساسانی 

با مجله گردشگری دلتا همراه باشید .